خانه هوشمند چیست؟ معرفی کامل هوشمند سازی خانه
اواخر قرن نوزدهم میلادی بود که اولین کلیدهای برق ساخته میشد. در آن زمان برق، اختراع شده بود اما در دسترس همگان نبود و خیلی از مردم هم اطلاعات چندانی از جزییات این فناوری جدید نداشتند. برای مردمی که روشنایی خانههایشان با فانوس و نور آتش تامین میشد، تصور این که با فشردن یک دکمه فضای خانهشان روشن شود دور از ذهن و شاید حتی غیرممکن بود.
اما طولی نکشید که این فناوری جدید فراگیر شد و حالا هیچ شگفتی و هیجانی هنگام استفاده از این ابزارها به ما دست نمیدهد. اصلا مگر چیزی طبیعیتر از وجود کلید و پریز روی دیوار هست؟
اما علم همیشه به سمت جلو و کاملتر شدن حرکت میکند. شاید دیگر روشن شدن لامپها با کلید برق یا خاموش کردن کولر با کنترل، امری معمولی باشد ولی تکنولوژی همیشه برگ تازهای برای شگفتزده کردن ما رو میکند.
خانه هوشمند یا اسمارت هوم (Smart Home) همان رویایی است که فقط در کتابهای فانتزی و فیلمهایی مثل هریپاتر به واقعیت تبدیل شده بود. اما امروز امکاناتی که خانههای هوشمند در اختیار آدمها قرار میدهند در دسترس همه است و فانتزیهای گذشتهی ما به واقعیت تبدیل شدهاند.
طولی نمیکشد که این تکنولوژی جدید، تبدیل شود به امری معمولی و داستان کلیدهای برق دوباره تکرار شود. پس بیایید هر چه زودتر با یک خانه هوشمند یا اسمارت هوم آشنا شویم و ببینیم این هوشمندسازی خانهها چه امکاناتی در اختیار ما قرار میدهد.
خانه هوشمند چیست
به بیان ساده، خانه هوشمند دارای مجموعه ابزارهایی است که به کمک آنها میتوان اجزای مختلف خانه را به هم مرتبط کرد و با یک اتصال ایمن و کاربردی به کنترل و مدیریت این اجزا پرداخت. در یک خانه هوشمند تمام دستگاهها توسط یک پنل یا موبایل هوشمند کنترل میشود و دیگر نیاز نیست به شکل دستی وسایل و امکانات مختلف خانه را کنترل کنیم.
مثال سادهاش که در بسیاری از فیلمها هم دیدهایم روشن شدن چراغها با یک دستور صوتی یا از طریق گوشیهای هوشمند یا پنلهای دیواری مخصوص است. اما امکاناتی که یک خانهی هوشمند در اختیار ما قرار میدهد بسیار کاربردیتر و جامعتر از این حرفهاست. در واقع شما میتوانید بر اساس نیازها و سبک زندگی خودتان قسمتهای مختلف خانه را هوشمند کنید و محدودیتی از این نظر وجود ندارد.
میتوانید با یک سناریونویسی از پیش تعیین شده، زمان روشن شدن چراغها و سیستم سرمایشی یا گرمایشی خانه و زمان آماده شدن قهوهتان را مشخص کنید تا وقتی از سر کار به خانه برمیگردید همه چیز آماده باشد. حتی میتوانید سلسله سناریوهایی را برنامهریزی کنید که در صورت اجرا مجموعهای از عملیاتها به طور همزمان رخ دهد. مثلا میتوانید برای زمان خواب خود مجموعهای از عملیاتها را مشخص کنید و با اجرای آن نور محیط کم شود، پردهها کشیده شود و سیستم صوتی موسیقی ملایمی برایتان پخش کند.
در خانههای هوشمند بالاخره میتوانید از این دغدغه که شعله گاز را روشن گذاشتید یا نه، شیر گاز را بستید یا نه و بسیاری مشکلات مشابه این خداحافظی کنید. چون به راحتی میتوانید با استفاده از تلفن همراهتان در هر جایی که قرار دارید به تمامی قسمتهای خانه دسترسی داشته باشید. در واقع هدف اصلی این هوشمندسازی تنظیم خانه بر اساس نیازها و سبک زندگی شما، صرفهجویی در انرژی و هزینهها و تامین امنیت، راحتی و آرامش شماست.
هوشمندسازی خانهها با چه روشهایی انجام میشود؟
حالا که کمی با مفهوم خانه هوشمند آشنا شدیم، بیایید ببینیم این هوشمندسازی با چه روشهایی در خانهها تعبیه میشود و یک خانه هوشمند دارای چه ابزاری است.
به طور کلی هوشمندسازی خانهها به دو روش باسیم و بیسیم انجام میشود. که در هر دو روش دیتا و اطلاعات از طریق یک زبان ارتباطی بین دستگاههای موجود در خانه رد و بدل میگردد. به این زبان ارتباطی پروتکل میگویند.
سیستم باسیم
در این روش هوشمندسازی، ارتباط بین تجهیزات و انتقال اطلاعات در یک بستر سیمی و از طریق کابلهای برق صورت میگیرد. معمولا این روش را در خانههای در حال ساخت به کار میگیرند تا از همان ابتدا سیمکشی برق ساختمان را متناسب با این روشِ هوشمندسازی انجام دهند. در این سیستم از یک تابلوی مرکزی استفاده میکنند که تمام ماژولها و دستگاههای لازم برای انتقال اطلاعات در آن تعبیه میشود. پروتکلهای متنوعی در خانههای هوشمند سیمی مورد استفاده قرار میگیرند که از این بین میتوان به پروتکلهای KNX, ModBus ,S-Bus اشاره کرد.
سیستم بیسیم
در این سیستم ارتباط بین تجهیزات از طریق امواج مانند امواج وای فای، بلوتوث و زیگبی برقرار میشود. سیستم بیسیم با استفاده ازIOT یا همان اینترنت اشیا عمل میکند. این فناوری مجموعهای از اشیا و تجهیزات را به وسیلهی اتصال به یک شبکه با یکدیگر مرتبط میکند. به بیان دیگر دستگاههای هوشمندی که در یک خانه هوشمند قرار دارند با استفاده از اینترنت اشیا و با اتصال به یک شبکه با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند تا دیتا و اطلاعات را از یک دستگاه به دستگاه دیگر منتقل کنند. درست به همان شکلی که ما با استفاده از اینترنت با یکدیگر ارتباط برقرار میکنیم. حالا نوبت اشیاست که از نعمت اینترنت برخوردار شوند تا به شکل کارآمدتری عمل کنند.
در این سیستم به کمک یک هاب مرکزی، دستگاهی که به همهی تجهیزات هوشمند خانه متصل میشود، میتوانید از یک نقطهی مرکزی تمام تجهیزات هوشمند را کنترل کنید. ممکن است تجهیزات مختلف دارای پروتکلهای متفاوتی باشند اما با استفاده از یک هاب مرکزی میتوان تمام آنها را به هم متصل کرد. اینگونه میتوانید با استفاده از تنها یک اپلیکیشن در تلفن همراه که به هاب مرکزی شما متصل است، تجهیزات هوشمند خانه خود را مدیریت کنید.
همانطور که گفتیم ارتباط تجهیزات هوشمند در یک خانه از طریق یک زبان مشترک یا همان پروتکل امکانپذیر است. در خانههایی که از روش وایرلس یا بیسیم برای هوشمندسازی استفاده شده است میتوان از پروتکلهایی مثل WI-FI, ZigBee, Zwave, RF, Bluetooth استفاده کرد.
معرفی امکانات و تجهیزات خانه هوشمند
در یک خانه هوشمند میتوان تجهیزات را با استفاده از اپلیکیشنهای گوشی هوشمند، دستیار صوتی، تاچ پنل، ریموت کنترل و ابزارهای مختلف دیگری کنترل کرد. اما در چنین خانهای دقیقا چه امکاناتی در اختیار ما قرار میگیرد و تا چه حد میتوانیم قسمتهای مختلف خانه را مدیریت کنیم. بگذارید از پرطرفدارترین سیستم خانههای هوشمند به خصوص در ایران، یعنی سیستم کنترل روشنایی یا سیستم لایتینگ شروع کنیم.
سیستم کنترل روشنایی
شاید در نگاه اول سیستم کنترل روشنایی فقط مناسب زمانی به نظر برسد که خسته و خوابآلود به رختخواب رفتهاید و یادتان رفته چراغ آشپزخانه یا اتاق خواب را خاموش کنید. بله اینجا سیستم لایتینگ به شما کمک میکند بدون این که از تخت بیرون بیایید، چراغها را خاموش کنید. اما مزایایی که این سیستم هوشمند دارد بسیار مهمتر و بیشتر از اینهاست.
با وجود این سیستم در خانه، نور و روشنایی متناسب با نیاز و شرایط شما عمل میکند که در نتیجهی آن، مصرف انرژی کاهش مییابد، امنیت شما و خانه تامین میشود و آرامش و راحتیتان نیز حفظ میگردد.
با استفاده از سیستم کنترل روشنایی قادر خواهید بود در هر مکان و زمانی که هستید، چراغها را روشن یا خاموش کنید.
وقتی نیمههای شب و در تاریکی از خواب بیدار میشوید تا یک لیوان آب بخورید، سیستم کنترل روشنایی چراغ خواب یا هر چراغی که خودتان مشخص کرده باشید، روشن خواهد کرد.
اگر به مسافرت رفتهاید و نگران این هستید که کسی متوجه عدم حضورتان در خانه شود، میتوانید سناریویی تعیین کنید تا چراغها در ساعتهای مشخصی روشن و خاموش شوند و اینگونه امنیت خانه را بالا ببرید.
تشخیص حرکت، تنظیم روشنایی بر اساس نور موجود در اتاق، روشن و خاموش شدن خودکار، نورپردازی و … از دیگر امکاناتی است که سیستم کنترل روشنایی هوشمند در اختیار ما قرار میدهد. همه چیز فقط و فقط به نیاز و سبک زندگی شما بستگی دارد.
سیستم سرمایش و گرمایش یا ترموستات هوشمند
ترموستات خانه هوشمند با استفاده از سنسورها، دمای محیط را کنترل میکند. مزیت اصلی این سیستم، صرفهجویی در مصرف انرژی و کاهش هزینهها و نگه داشتن محیط در محدوده دمایی مناسب است.
سیستم سرمایش و گرمایش هوشمند با به کارگیری سنسورهای تشخیص دما، این امکان را به شما میدهد تا همیشه دمای خانه را در محدوده دمایی مورد نظر خودتان نگه دارید. مثلا اگر در روزهای گرم سال محدوده دمایی 22 درجه را در سیستم سرمایش و گرمایش منزلتان تعریف کنید، دمای خانه در این محدوده فیکس میشود و دیگر نیازی به روشن بودن طولانیمدت کولر نیست. در صورت افزایش دما نیز سیستم خنککننده شما دوباره فعال میشود تا دما به همان بازهی مشخص شده برگردد.
با این سیستم میتوانید برای هر اتاق دمای متفاوتی را تنظیم کنید.
قادر خواهید بود زمانی که در منزل نیستید دما را از راه دور کنترل کنید.
میتوانید یک برنامه زمانی تنظیم کنید تا دما در ساعات مختلف روز متناسب با خواست شما باشد.
امکان این را خواهید داشت که خیلی سریع با اخطاری که سیستم به گوشی هوشمند شما ارسال میکند از خرابیها و نقصهای موجود در سیستم سرمایش یا گرمایش خانه مطلع شوید.
و امکانات بسیار دیگری در اختیار خواهید داشت که هر کدام آسایش و راحتی شما را به همراه میآورد.
سیستم امنیتی هوشمند
شاید در زندگی هیچ چیز به اندازه حفظ امنیت و سلامت خانواده اهمیت نداشته باشد. سیستم امنیتی هوشمند خیال شما را از بابت سرقت، نشت گاز یا آتشسوزی، ورود غیر مجاز و هر خطری که ممکن است خانواده یا خانهی شما را تهدید کند، راحت میکند. این سیستم معمولا از پنل کنترل، دوربین، سنسورهای حرکتی، سنسورهای در و پنجره، قفل و دستگیره هوشمند، سنسور شکستن شیشه و آژیر برخوردار است. این سیستم دارای ابزار و حسگرهای متنوعی است که از طریق یک پروتکل مثل وای فای یا زیگبی به هاب مرکزی متصل شده و در تلفن همراه قابل مانیتورینگ است.
سیستم صوتی و تصویری هوشمند
این سیستم به شما این امکان را میدهد که به وسیله تلفن همراه یا دستیار صوتی به راحتی و در هر زمانی که خواستید موسیقی یا پادکست و یا فیلم مورد نظرتان را پخش کنید. تمام چیزهایی که برای تماشای یک فیلم نیاز دارید دقیقا کنار دستتان یعنی در موبایل شماست. ویژگی جذاب دیگری که این سیستم دارد، امکان برقراری ارتباط و همگامسازی با سایر تجهیزات هوشمند است. با این ویژگی شما میتوانید سناریوهای ترکیبی متفاوتی ایجاد کنید. مثلا میتوانید سناریویی مشخص کنید که وقتی به رختخواب میروید چراغها خاموش و پردها بسته شود و سیستم صوتی صدای طبیعت یا باران را پخش کند. امکاناتی که تجهیزات هوشمند در اختیار ما قرار میدهند فقط و فقط به نیازها و خلاقیت خودمان بستگی دارد.
آیفون هوشمند
زنگهای در جای خودشان را به آیفونهای صوتی دادند و آیفونهای صوتی به آیفونهای تصویری تبدیل شدند. قدم بعدی اما بسیار کاربردیتر و کاملتر بود. آیفونهای هوشمند با امکاناتی که دارند خیلی راحت تمام نمونههای قبلی را کنار زدند. این آیفونها با برندها و ویژگیهای مختلفی ساخته میشوند و باتوجه به شرکت تولیدکننده امکانات متفاوتی دارند.
از مهمترین ویژگیهای آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
- توانایی کنترل در پارکینگ
- امکان برقراری ارتباط صوتی و تصویری بین واحدها
- عدم نیاز به کلید
- قابلیت دید در شب
- قابلیت اتصال به دوربینهای مداربسته
- ارسال هشدار در صورت ورود غیرمجاز
- و…
آیفونهای هوشمند نیز مانند سایز تجهیزات خانههای هوشمند به تلفن همراه شما متصل است. اگر زمانی که در خانه نیستید کسی زنگ در را بزند، از طریق تلفن همراه متوجه خواهید شد. میتوانید تصویر و صدای شخص مورد نظر را روی تلفن همراه خود داشته باشید و در صورتی که تمایل داشتید به راحتی و در هر جایی که هستید، در را باز کنید.
آیفونهای هوشمند جدا از راحتی و آسایشی که برای ما فراهم میکنند، میتوانند امنیت خانه و خانواده ما را نیز تامین کنند که این مسئله نیز بسیار مهم و ارزشمند است.
پرده هوشمند
زیبا نبود اگر صبحها به جای صدای آزاردهنده آلارم گوشی با کنار رفتن پردهها و نور ملایم خورشید بیدار میشدیم؟
پرده هوشمند را میتوانید در هر جایی که هستید کنترل کنید. برنامه زمانی خاصی تنظیم کنید تا در ساعت مشخصی باز یا بسته شود. این پردهها قابلیت همگامسازی با سایر تجهیزات هوشمند را دارند که در نتیجهی آن میتوانید سناریوهای ترکیبی طراحی کنید. مثلا اگر با سیستم کنترل دما و ترموستات هوشمند منزل شما هماهنگ باشد، در روزهای گرم بسته میشود تا دمای محیط افزایش پیدا نکند و در روزهای سرد سال برای ورود نور خورشید و افزایش دما باز میشود. همین هماهنگی ساده بین تجهیزات هوشمند از مصرف بیرویه انرژی جلوگیری میکند و در نتیجه باعث کاهش هزینهها میشود.
با این سیستم بار دیگر میتوانید از تجهیزات هوشمند خود برای بالا بردن امنیت منزلتان استفاده کنید. فقط کافیست برنامه مشخصی به پردهها بدهید تا به طور خودکار باز و بسته شوند. اینگونه کسی متوجه عدم حضور شما در منزل نخواهد شد.
سیستم آبیاری هوشمند
اگر اهل گل و گیاه هستید یا در خانهای ویلایی با باغچهای سرسبز زندگی میکنید، حتما به یک سیستم آبیاری هوشمند نیاز خواهید داشت. سیستم آبیاری هوشمند این بار بر اساس خواستهها و نیازهای گیاهان یا باغ شما عمل میکند تا کوچکترین نیازهای آنها را برطرف کند. در این سیستم جمعآوری اطلاعاتی مثل میزان رطوبت خاک، دمای محیط، میزان رطوبت محیط و… توسط سنسورها انجام میشود و به کنترلر مرکزی ارسال میگردد. این کنترلر که از قبل برای شرایط مختلف برنامهریزی شده است با توجه به اطلاعات دریافتی از سنسورها، فرمان متناسب با شرایط را برای اجرا به دیگر تجهیزات ارسال میکند.
از مهمترین مزایای سیستم آبیاری هوشمند میتوان به این موارد اشاره کرد:
- کنترل از راه دور توسط تلفن همراه
- تنظیم برنامه برای آبیاری خودکار
- امکان افزودن سنسورهای مختلف برای مراقبت بهتر از گیاهان
- امکان تنظیم آبیاری با پیشبینیهای هواشناسی
- آبیاری به موقع به کمک سنسورها
- و…
شاید امروز به جرئت بتوانیم بگوییم هوشمندسازی منازل محدودیت چندانی ندارد و بسیاری از قسمتهای خانه را میتوان هوشمند کرد. از فر و یخچال و قهوهساز هوشمند گرفته تا چراغ خواب و ترموستات هوشمند میتوانند در خانه شما مورد استفاده قرار بگیرند و کمکحال شما در امور ریز و درشت زندگی روزمره باشند. تا اینگونه آرامش و راحتی بیشتری را در خانهی خودتان که نقطهی امن زندگی شماست تجربه کنید.
هرچه زمان به جلوتر میرود، انسان به نقصها و نیازهای خود و دنیای اطرافش آگاهتر میشود. ایدهی هوشمندسازی خانهها که چندین سال است توسط دانشمندان و مخترعین در حال پیگیریست، در جهت برطرف کردن همین نیازها حرکت کرده. تمرکز اصلی یک خانه هوشمند ایجاد فضایی آرام و زیبا برای اهالی خانه، تامین امنیت حداکثری در برابر عوامل مختلف و کاهش مصرف انرژی و هزینههاست. حالا شما بگویید، چه کسی است که این چند فاکتور مهم برایش اهمیت نداشته باشد؟!